งานวิจัยเรื่อง “การศึกษาเบื้องต้นว่าด้วยนักศึกษาจีนในไทย (A preliminary study on Chinese students in Thailand)” มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) สำรวจสถานการณ์ของนักศึกษาจีนในไทย ได้แก่ จำนวนนักศึกษาจีนในไทย แรงจูงใจในการมาศึกษาต่อในไทย แรงจูงใจในการอยู่ไทยต่อหลังสำเร็จการศึกษา ความพึงพอใจต่อการเรียนการสอน และ (2) ศึกษาการบริหารจัดการของสถาบันอุดมศึกษาไทยในการรองรับนักศึกษาจีน รวมถึงปัญหาและข้อกังวลต่อการเข้ามาของนักศึกษาจีน งานวิจัยชิ้นนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลโดยการทบทวนเอกสาร สนทนากลุ่ม (focus group) และสัมภาษณ์เชิงลึก (in-depth interview) กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาครั้งนี้ ได้แก่ นักศึกษาจีนที่กำลังศึกษาอยู่ในไทยจำนวน 18 ราย นักศึกษาจีนที่จบการศึกษาในไทยแล้วอยู่ไทยต่อจำนวน 7 ราย และผู้แทนสถาบันอุดมศึกษาของไทยจำนวน 3 ราย

ผลการศึกษาพบว่าในปี 2020 นักศึกษาจีนที่ศึกษาระดับอุดมศึกษาในไทยมีจํานวน 14,423 คน ส่วนใหญ่เป็นนักศึกษาที่มาจากพื้นที่ทางตอนใต้ของจีน มูลเหตุที่นักศึกษาจีนเลือกศึกษาต่อต่างประเทศมีสองปัจจัยสําคัญ ได้แก่ การขาดโอกาสในการศึกษาในประเทศ และต้องการหลีกหนีสภาพสังคมที่กดดัน ส่วนปัจจัยสําคัญที่ทําให้ตัดสินใจมาศึกษาต่อในไทย ได้แก่ ค่าใช้จ่ายที่ไม่สูง และมีหลักสูตรหลากหลายสามารถตอบโจทย์นักศึกษาจีนได้ นักศึกษาจีนส่วนใหญ่นิยมศึกษาด้านการจัดการ บริหารธุรกิจ การค้าระหว่างประเทศ และภาษาไทย ขณะที่สาขาอื่นๆ ก็ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น อาทิ นิเทศศาสตร์ ศิลปกรรม ดนตรี เป็นต้น ทั้งนี้ การสําเร็จการศึกษาจากไทยเป็นที่ยอมรับในสังคมจีน แต่อาจจะไม่ได้สร้างความโดดเด่นหรือทําให้ได้เปรียบกว่าผู้อื่นในตลาดแรงงานนัก ยกเว้นในตลาดแรงงานทางตอนใต้ของจีนที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับไทยและอาเซียน นักศึกษาจีนจํานวนมากมีความคาดหวังที่จะได้ทํางานในไทยหลังสําเร็จการศึกษา แต่ทว่าสถานการณ์โควิด-19 เป็นตัวเร่งรัดให้นักศึกษาจีนไม่สามารถหางานในไทยได้และเดินทางกลับจีนเร็วขึ้น ด้านการบริหารจัดการของสถาบันอุดมศึกษาไทย ผลการศึกษาพบว่าสถาบันการศึกษาจํานวนมากต้องการรับนักศึกษาจีนเนื่องจากเหตุผลด้านรายได้เป็นสําคัญ สถาบันหลายแห่งมีการออกแบบและปรับหลักสูตรให้สอดคล้องกับความต้องการของนักศึกษาจีนทั้งด้านภาษาที่ใช้ในการเรียนการสอนและสาขาวิชา อีกทั้งยังเพิ่มความยืดหยุ่นในการเรียนการสอนเพื่อเอื้อต่อนักศึกษาจีนในการสําเร็จการศึกษา สถาบันอุดมศึกษาไทยส่วนใหญ่มีความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยในจีนและเอเจนซี่ในการช่วยประชาสัมพันธ์ รับสมัครและจัดหานักศึกษาจีนมาไทย การขยายตัวของนักศึกษาจีนในไทยส่งผลดีต่อสถาบันการศึกษาในเรื่องรายได้และส่งผลดีต่อไทยในเรื่องการเผยแพร่ภาษาและวัฒนธรรมไทย แต่ขณะเดียวกันปรากฏการณ์ดังกล่าวก็สร้างความกังวลใจต่อคุณภาพการเรียนการสอนและอิทธิพลจีนที่แฝงเข้ามาผ่านทางการศึกษา

คําสําคัญ นักศึกษาจีน การเคลื่อนย้ายระหว่างประเทศ อุดมศึกษา ความสัมพันธ์ไทย-จีน