อนาคตศึกษาหรืออนาคตศาสตร์เป็นสาขาวิชาการหนึ่งที่มุ่งสร้างองค์ความรู้อย่างเป็นระบบเกี่ยวกับการเข้าใจในอนาคต ทั้งอนาคตที่อาจเกิดขึ้นได้ อนาคตที่เชื่อว่าเกิดขึ้นได้ และอนาคตที่คาดหวังให้เกิดขึ้น โดยมีเนื้อหาครอบคลุมพื้นฐานด้านปรัชญา ด้านวิธีการวิทยา รวมถึงกรอบแนวคิดและทฤษฎีที่อธิบายการเปลี่ยนแปลงด้านต่าง ๆ ขอบเขตของอนาคตศึกษายังครอบคลุมถึงการวิเคราะห์อิทธิพลของภาพลักษณ์เกี่ยวกับอนาคตของปัจเจกบุคคลและสังคมต่อพฤติกรรมและการตัดสินใจในปัจจุบัน รวมไปถึงการสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการสรา้ งภาพอนาคตร่วมกัน และการสื่อสารผลลัพธ์การศึกษาอนาคตสสู่สาธารณะเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางนโยบายและทางสังคม การศึกษาอนาคตจึงเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ เป็นทั้งวิทยาศาสตร์และศิลปศาสตร์ ใช้ทั้งความรู้เชิงตรรกะในการวิเคราะห์และจินตนาการที่ก้าวพ้นออกจากกรอบแนวคิดเดิม ๆ อนาคตศึกษายังมีความเป็นพหุศาสตร์ สหศาสตร์และข้ามศาสตร์ไปพร้อมกัน

งานวิจัยและงานเขียนในวงการอนาคตศึกษาได้พัฒนามาระยะหนึ่งแล้วในระดับโลก นอกเหนือไปจากงานศึกษาที่วิเคราะห์และคาดการณ์อนาคตด้วยแนวคิดและเครื่องมือที่นิยมใช้ในแต่ละศาสตร์ที่มีอยู่แล้ว สำหรับในประเทศไทย การวิเคราะห์แนวโน้มเพื่อพยากรณ์การเปลี่ยนแปลงสำหรับการวางแผนนโยบายสาธารณะและยุทธศาสตร์ทางธุรกิจก็มีมาได้ระยะหนึ่งแล้ว ส่วนหนังสือและตำราเกี่ยวกับอนาคตศึกษาและอนาคตศาสตร์พอมีอยู่บ้าง แต่ในภาพรวม การศึกษาอนาคตอย่างเป็นระบบและต่อเนื่องยังมีอยู่ไม่มากนัก หนังสือเล่มนี้จึงพยายามประมวลความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับอนาคตศึกษาเพื่อใช้เป็นพื้นฐานสำหรับการพัฒนาศาสตร์นี้ในประเทศไทยต่อไป เนื้อหาในหนังสือเล่มนี้เหมาะสำหรับนักวิชาการ นักนโยบายการวางแผน นิสิตนักศึกษา และผู้อ่านทั่วไปที่สนใจในการศึกษาอนาคต ทั้งเพื่อเสริมความรู้เชิงวิชาการและเพื่อใช้ในการวางแผนยุทธศาสตร์ในระดับองค์กรและระดับนโยบายสาธารณะ อนึ่ง หนังสือเล่มนี้ไม่ได้มุ่งเป็นคู่มือที่อธิบายขั้นตอนและกระบวนการคาดการณ์เชิงยุทธศาสตร์ แต่เน้นความรู้พื้นฐานและภาพรวมเกี่ยวกับอนาคตศึกษาเป็นหลัก สำหรับผู้อ่านที่สนใจในรายละเอียดเกี่ยวกับกระบวนการและวิธีการคาดการณ์อนาคต สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ตามเอกสารอ้างอิงที่แนะนำไว้ในหนังสือเล่มนี้